Hüküm sahibi Allah’tır. Kesin yargıda bulunma, ön yargılı olma. Karşındakini iyice dinle, anlamaya çalış. Herşeyi bilen yalnızca Allah’tır, bunu unutma, her konuda yorum yapma.

Kendini bir kalıba sokma. Olduğun gibi ol, olduğun gibi görün. Seni Yaratan’ın (O’nun) takdiri budur (sensin).

İnsanları bir kalıba sokma. Seni böyle yaradan onları da öyle yarattı. Kimseye nasıl, nerede, ne zaman yaratılacağı sorulmadı.

Kendini üstün görme. Kibre, büyüklüğe, kendini beğenmeye kapılma. Aslında bir hiç olduğunu unutma. Boş hayallere kapılma, bunlar ancak şeytanın oyunlarıdır.

Kader’e İman et. Sen sadece elinden geleni, daha doğrusu senin için yazılanı yaşarsın. Çünkü herşey Takdir-i İlahi’dir.

Asla pişman olma! Yaradan’ın takdiridir. Unutma.

Dert etme. Dünyevi (maddi) olayları dert etme. Herşey gelip geçicidir. Yaşadıklarından ders çıkar.

Sınav. Karşılaştığın olayların senin için bir imtihan, sabır ölçme yada yetiştirme (pişirme) olabileceğini unutma.

Hazırlık. Bu dünya hayatı Ahiret hayatına bir hazırlıktır.

Tesbih. Allah (C.C.) tesbih etmeyi, anmayı, aklından geçirmeyi unutma. Bir işe başlarken adını an, hayrını dile.

Tabiat’ına hakim ol. Doğal isteklerine; yeme, içme, uyuma, konuşma,...

Nefs’ini terbiye et. Benlik duygularından sıyrıl. Sen yoksun sadece O var. O’nun varlığında varlığını bul.

Vesvese yapma. Amin de geç git. Vesvese yapacak şaşkınlığa, boşluğa, sarhoşluğa düşme. Yaptığın işlerin, ibadetlerin hakkını ver.

Şeytani hislere kapılma, oyunlarına dikkat et.

Ağır ol. Molla ol. Her hareketinle; yürüme, yeme, konuşma, düşünme, cevap verme, ibadet, namaz, dua. Sindirerek yaşa. Vereceğin kararlarda, yürüyeceğin yollarda, söyleyeceğin sözlerde önce iyice bir düşün, idrak et, amacını belirle, o amaç üzerinde düşün.

Önce Düşün. Aklını kullan, hislerinle (hayvani duygular ile) hareket etme. Konuşmadan, bir yazı, bir fikir paylaşmadan önce bir düşün. Amacın ne, insanlar bundan ne gibi bir fayda sağlayacak, bu yaptığın ile kimleri üzmüş olabilicen, ahını alıcan.

İlmi’ni öğren. Allah (C.C) her kuluna ilminden bahşetmiştir. İnsanlardaki farklılık ta Allah(C.C) İlmi’nin (Esma-ül Hüsna’sının) varlıklarda farklı farklı yansımasıdır.

Nabza göre şerbet. Biriyle konuşurken, özellikle nasihat verirken, önce karşındakinin seviyesini bir tart. Herkes her dediğini anlayamaz idarak edemez, bilgisi yetmez yada senin anlatmaya gücün yetmez. Avam ile avam seviyesinden, arif ile arif seviyesinden konuş. Eğer baktın karşındaki senden ilimce üstün edeben nasihat etmen uygun düşmez.

Tevekkül et. Elinden geleni yap, gerisini Allah’a bırak. Hasbiyallahu demeyi unutma, O’na güven.

GIYBET ETME! Bir kimse hakkında kötü söz konuşma. O kişi açık olarak bir kötülük etse dahi konuşma. Söylediğin zannı o kişi eğer gerçekte yapmamışsa bu İFTİRA olur, eğer yapmışsa GIYBET olur. Yaptığını bilsen dahi yorum yapma, söz açma. “Takdir Yüce Rabbimizindir!” de. İnsanların kusurlarını gizlemeye çalış.

RİYAKAR OLMA!!! İbadetlerini, amellerini sadece Allah’ın rızasını kazanmak için yap, başkalarının değil! Gösteriş, beğenilme arzusunda bulunma. Riyakarlık şirke kapı açar.

Reklamını Yapma. Yaptıklarını insanlara övünmek maksadıyla anlatma. Düşün ki, o kişiler ellerinde yeterli imkan olmaması sebebiyle senin o yaptığını yapamamakta, sana imrenmekte ve sen de durduk yere onları üzmüş olursun.

Nefsine pay çıkarma. Yapacağın işte, söyleyeceğin sözde varlığını Allah'tan aldığını unutup, "ben yaptım, benim sayemde oldu, ben demiştim" gibi kendine pay çıkaracak bir duyguya kapılacaksan o işi yapma, o sözü söyleme.

Eşya’ya değer verme. İnsanlara zaman ayır, onları tanı, oldukları gibi kabullen. Bu seni Rabbine ulaştırır.

Kibrini yen. Bunun için insanları tanımaya, anlamaya çalış. Onları dinle, isteklerini çözmeye çalış.

Zamana ayak uydurma. Bırak o sana uysun. Dünyevi işleri dert edip, yetiştirmek için kendini heba etme. Zamana, akışına bırak. O’na güven.

Barış Muçe