Hz. Hacer’in oğlu İsmail için birilerini görebilir veya bir şeyler bulabilir miyim umuduyla aralarında gidip geldiği (yedi defa) bu iki tepecik, Kur’an-ı Kerim’de Allah (c.c.)’ın nişanelerinden olarak zikredilmekte, bu iki tepe arasında sa'y etmenin hac ve umre ibadetinin bir parçası olduğu vurgulanmaktadır (el-Bakara 2/158). İbadet için yapılan düzenlemeler sebebiyle bugün çok az birer kısmı aslî şeklini korumaktadır. Sa’yin başlangıç noktası Safâ, bitiş noktası ise Merve’dir.

İslâm tarihinde Safâ ve Merve’nin de birçok hatırası vardır. Allah Resûlü (s.a.s.)’ne ‘Yakın akrabalarını uyar’ anlamındaki ayet nazil olunca, Safâ tepesine çıkarak Mekkelilere; “Ey Kureyş topluluğu! Ben size şu dağın arkasında veya şu vadide bir düşman ordusu var. Hemen size saldıracak, mallarınızı gasp edecek, desem buna inanır mısınız?” diye seslenmişti. Onlar ‘İnanırız. Çünkü senin hiç yalan söylediğini görmedik’ demişlerdi. Bunun üzerine onları İslâm’a davet etmiş, fakat bu sefer yüz çevirmişlerdi. İşte bu olayın gerçekleştiği yer Safâ tepesidir.

Diğer taraftan Hz. Peygamber (s.a.s.)’in Kur’an’ı ve İslâm’ı öğretmek üzere peygamberliğinin ilk yıllarından itibaren ilk müslümanlar için toplanma ve buluşma yeri olarak kullandığı Dâru’l-Erkam da buradadır. Bu evin yeri, Safâ’dan Merve yönüne giderken on metre aşağıdaki Daru’l-Erkam kapısının yanında imiş. Günümüzde burada yukarı katlara çıkmak için kullanılan yürüyen merdivenler vardır.

Allah Resûlü (s.a.s.), Peygamberliğinin ilk yıllarından itibaren müslümanlarla burada buluşmuş, onlara burada dini tebliğ etmiş ve burayı bir eğitim merkezi olarak kullanmıştır. İlk müslümanların birçoğu burada İslâm’ı kabul etmiştir. Hatta Hz.Ömer (r.a.) de burada Müslüman olmuştur.

Merve tepesinin yakınlarında ise Hz. Hatice validemiz (r.a.)’in evi bulunmaktaydı. Bu evi Hz. Peygamber (s.a.s.), Hz.Hatice (r.a.) ile evlendiği zaman Hz. Hatice’nin akrabalarından Hakim b. Hizam’dan satın almıştır. Allah Resûlü (s.a.s.) ve Hz.Hatice (r.a.) burada evlilik hayatlarına başlamışlar ve çocukları burada dünyaya gelmiştir.

Hz. Hatice validemiz (r.a.) burada Allah’a kavuşmuş ve Allah resûlü (s.a.s.) yirmi sekiz sene bu evde yaşayıp, buradan Medine-i Münevvere’ye hicret etmiştir. Son zamanlarda tahfiz el-Kur’an (Kur’an Kursu) olarak kullanılmış, 1993’te yıkılmıştır.

Umre Rehberi - Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları